evensongs

Twaalf maal per jaar organiseert de Raad van Kerken in Amersfoort een choral evensong in de Sint-Joriskerk, op zondagmiddag, 15.30 uur

In 2002 begon een werkgroep onder auspiciën van de Raad van Kerken Amersfoort met de organisatie van Vespers in de Sint-Joriskerk, op zaterdagmiddag, bij het scheiden van de markt. Het initiatief groeide uit tot een bloeiende traditie. De Vespers werden bij voorkeur gepland rond de hoogtepunten in het kerkelijk jaar.

De Vespers in de Sint-Joriskerk hadden veelal het karakter van een Engelse Choral Evensong. In 2019 is besloten de reeks voort te zetten als ‘Evensongs in de Sint-Joriskerk’ op zondagmiddagen. De vier Adventszondagen; de eerste drie zondagen in de 40-dagentijd; daarnaast op een aantal specifieke zondagen: rond Maria Lichtmis (2 februari) en rond Hervormingsdag (31 oktober) – Allerheiligen (1 november).

De Evensongs worden gehouden op zondagmiddag, 15:30 uur, in de prachtige middeleeuwse Sint-Joriskerk, in het centrum van Amersfoort.

Dank aan de Hervormde wijkgemeente Sint-Joriskerk, die kerk daarvoor graag beschikbaar stelt.

De Evensong is het dagelijkse getijdengebed aan het eind van de middag in de Anglicaanse kerken. In grote kerken, vooral de kathedralen, is er doorgaans dagelijks een Evensong. De Evensong stamt uit de 16de eeuw en is vergelijkbaar met de Vesper met elementen uit de Completen, de laatste twee getijdengebeden van de dag.

De Evensong in de Sint-Joriskerk is een zogeheten Choral Evensong, de teksten worden voor het grootste deel gezongen. De liturgie is opgebouwd uit een aantal samenhangende delen:

  • Aanvang
  • Psalmgebed
  • Schriftlezingen
  • Gebeden
  • Afronding

De gebeden lopen als een rode draad door deze opbouw en bepalen daardoor ook het karakter van deze diensten. Het gaat om preces – gebeden en responses – acclamaties. Deze gebeden hebben een vaste (gezongen) tekst. Preces en responses wisselen elkaar af: op het korte gebed volgt steeds een bevestigend of aanvullend ‘antwoord’. Dat ‘heen-en-weer-golven’ is een van de kenmerken van de Evensong.

Naast deze lijn van gebeden zijn er de volgende vaste elementen:

  • Psalmgebed – een of meer meerstemmig gereciteerde psalmen (chant), na de preces;
  • Schriftlezingen, gecombineerd met Magnificat en Nunc Dimittis, na het psalmgebed:
    • Eerste lezing – uit het Oude Testament;
    • Magnificat, de Lofzang van Maria, gezongen door het koor;
    • Tweede lezing – uit het Nieuwe Testament;
    • Nunc Dimittis, de Lofzang van Simeon, gezongen door het koor;
  • Geloofsbelijdenis (gezongen);
  • Anthem: een koorwerk, passend bij de psalmen of lezingen van de dag, na de responses en collects;
  • Voorbede (gesproken);
  • Hymns, samen met alle aanwezigen. Meestal twee, een bij de opening en een aan het einde van de dienst voorafgaand aan de Zegen.

Behalve in de opbouw van de gebeden in preces en responses kan er in een Choral Evensong nog een golfbeweging hoorbaar zijn. Zeker in Engelse kathedralen is dat zo omdat het koor daar in twee helften staat opgesteld, de een aan de noordzijde, de ander aan de zuidzijde. De Psalmen worden dan vaak door beide koorhelften afgewisseld.
De ene helft – aan de kant waar de cantor of dirigent staat – zijn de cantoris, de andere helft – aan de kant waar de dean (de belangrijkste geestelijke van de kathedraal) zit – de decani.
In Nederlandse kerken ligt dit meestal lastiger, omdat de opstelling in de kerk heel anders is.

Rond 1980 worden de eerste Evensongs in Nederland gehouden, buiten de context van de Anglicaanse kerk. Ze blijken zeer populair. ‘Dat is opvallend, zeker in een tijd waarin het kerkbezoek op zondagmorgen afneemt, constateert Hanna Rijken (www.hannarijken.nl) in haar boek ‘De Choral Evensong in de praktijk’. Ze schrijft: ‘Er komen mensen uit de hele breedte van de kerk naar de Evensongs toe, maar ook veel mensen die op zondagmorgen niet meer naar de kerk gaan. Als redenen om te gaan worden onder meer genoemd: de verstilling, de schoonheid, de ervaring van heiligheid en ‘opgetild worden’ en de verbinding. ‘Een vluchtheuvel in het bestaan’ (p. 13).

“

Aan de schoonheid en de liturgische vorm van de Evensong kun je je ziel laven en tot rust komen. Door muziek ontstaat verbinding tussen hemel en aarde, het onuitsprekelijke kan tot klinken komen, dichtbij het mysterie van geloven. Dat is de kracht van een gezongen liturgie.

Hanna Rijken

Data 2024

Evensongs in de Sint-Joriskerk:

Zondag 1 december ’24, 15:30 uur

Kamerkoor Vocaliber (Huizen) o.l.v. Richard Vos,
Cees-Willem van Vliet, orgel,
voorganger: ds. Titus Woltinge

Zondag 8 december ’24, 15:30 uur

St. Joris Kamerkoor o.l.v. Wouter Verhage,
Dorien Schouten, orgel,
voorganger: drs. Erik Idema

Zondag 15 december ’24, 15:30 uur

Amersfoortse Cantorij o.l.v. Bas Ramselaar,
Rien Donkersloot, orgel,
voorganger: ds. Lydia Kansen

Zondag 22 december ’24, 15:30 uur

V.E. Voxtet o.l.v. Lydia Liefting,
Arjan Veen, orgel,
voorganger: ds. Jan Wolswinkel

Wees welkom, toegang vrij, collecte na afloop en via QR-code

De Evensongs in de Sint-Joriskerk worden georganiseerd door de werkgroep Kerkmuziek van de Raad van Kerken Amersfoort. De leden zijn:
  • Freddy Gerkema, emeritus-predikant (NGK);
  • Anje de Heer-de Jong, staffunctionaris Steunpunt Liturgie (GKv), freelance adviseur;
  • Bas Ramselaar, dirigent, concertzanger (bas) en zangpedagoog;
  • Peter Sneep, journalist, presentator, componist en organist.

De koren en vocale ensembles die meewerken aan de Evensongs hebben hun domicilie in Amersfoort e.o.

Vaste gasten zijn:

  • de Amersfoortse Cantorij o.l.v. Bas Ramselaar
  • Capella Amersfoort o.l.v. Anthony Scheffer  www.capella-amersfoort.nl
  • Capella Sint-Joris o.l.v. Rien Donkersloot + Lydia Liefting
  • het St. Joris Kamerkoor o.l.v. Wouter Verhage  www.stjoriskamerkoor.nl
  • Vocaal Ensemble Voxtet o.l.v. Lydia Liefting  www.voxtet.nl

Organisten die geregeld medewerking verlenen zijn:

Contact

Voor meer informatie, reacties, tips en opmerkingen:

 

E-mail:
basramselaar@gmail.com

Telefoon:
06 – 21 61 68 67

    Bij de organisatie van de Evensongs zijn we voor een belangrijk deel aangewezen op collecte-opbrengsten en giften.

    Aan het eind van elke Evensong is er een collecte bij de uitgang. Als elke bezoeker dan        € 5,00 doneert, zijn we uit de kosten.

    Het is ook mogelijk om via onderstaande QR-code (van een ’tikkie’) een gift over te maken. Bijdragen aan de Raad van Kerken zijn aftrekbaar van de belastingen.

    En u levert een belangrijke bijdrage aan de continuïteit van de Evensongs-organisatie door een gift op rekeningnummer NL18 INGB 000 230 71 32 t.n.v. Raad van Kerken Amersfoort, onder vermelding van: Evensongs in de Sint-Joriskerk.

    Direct een bedrag naar eigen keus overmaken kan ook, klik op:

    www.ing.nl/payreq/m/?trxid=kig8i7rgVECyQ3sR7qAHIeS4tJ65c6aa

    Bij voorbaat dank!